Felipe Criado, pintor referencial da Coruña, comentábame un par de anos antes de morrer a súa convivencia coa técnica de pintura automática a propósito das súas obras colocadas na parede do balcón do Centro “Marcos Valcárcel” en 2011. E malia amosarmas con certo desdén, pois considerábaas bagatelas na súa praxe, vin nos seus vellos ollos a satisfacción polo sorprendente dos resultados dende a inconsciencia inicial. Foi esta técnica xurdida co Movemento Surrealista revolucionaria polo espontáneo e o valor engadido que poñía na intuición e o subconsciente. Nela destacou co lapis André Masson, e co óleo, ao que imitou Criado, mais o francés continuouna coas súas pinturas ‘de area’, sempre dende a liberdade e a frescura do trazo. Todo elo está en consonancia coa manchea de “rostos / faces” que amosa Fiz Valcárcel (Ourense, 1955) no “Espazo de Arte RV” de Roberto Mariño/ “Verino”. O noso reencontrado artista, que deu en retomar a fins do pasado ano o seu detido camiñar na arte nos primeiros oitenta con “Cara á estrema do eido”, regresa de novo ao mundo expositivo con “Bem-fazes”. E por elo dicimos no título “rostos”, en portugués, como chiscadela das “fazes” do pluscuamperfecto título da exposición de Fiz, consonte do xogo co inglés “faces”, segundo idioma no veciño país irmán noso.
Eis unha suxestiva e inquietante exposición de 2020, que conforman vintecatro caras feitas en pequeno formato nunha das paredes, e outras dez maior tamaño fronte do gran cadro “O escorzo da gaivota”, de 2021. Esta fai un xiro de cabeza na dirección do corpo en perfil co ollo de fronte, moi de raizame exipcia, sendo a escena unha dicotomía entre a figura da dereita, fora do plano do paralelepípedo que hai por tras e as outras figuras de xestos máis abertos, e todas elas entre formas informes, unha obra colocada para que as mirades deles dous se confronten no espazo coas da batería de figuras próximas. A meirande parte delas son de busto curto. E malia que, segundo dixo "Prefiro que non sexan ninguén ou que teñan algo de moitas pesoas" destaca individualizado o retrato-caricatura de Marcel Duchamp, co rostro emerxendo dun inodoro, alusión directa da súa icónica obra, “A fonte”, 1917, unha burla da inutilidade da arte no tempo da Iª Guerra Mundial, adobiada coa frase “mercie marcel”. Aquel, como é sabido, firmouna co pseudónimo “R. Mutt” para presentala a concurso en Nova Iorque estando el mesmo no jury. Este é o ready made/objet trouvé/arte atopada que inicia o Dadá e que acollerá unha lexión fervorosa de artistas dende o Surrealismo até os nosos días. Hai tamén un par delas de plano americano, femininas, unha núa; algunhas con enigmáticas marcas, outras coa boca entre aberta, aínda que abundan absortas e tranquilas. E todas de ollos pequenos e miradas tristeiras. Eis un facer introspectivo do artista a modo de ensaio, non como as “monomanías” de Géricault, os retratos escabrosos no manicomio, que racharon un tabú na sociedade decimonónica francesa. E o seu neno de cabelo roxo e fror verde ‘fazenos bem’ neste divertimento de grande interese psicolóxico.
